“De grootste uitdaging voor ambtenaren is om te gaan met toegenomen complexiteit. En dan bedoel ik complexiteit niet in termen van ingewikkeld, maar in de zin van beweeglijk, dynamisch. Voor een klassieke ambtenaar die volgens vaste methodieken en patronen werkt in een systeemgeoriënteerde en formalistische context is die beweeglijkheid wezensvreemd. Die complexiteit wordt ingegeven door een aantal dominante trends. Zo is er meer transparantie, aangevuurd door mondige burgers. Daarbij is er de impact van technologie en de overgang naar meer netwerk- en samenwerkingsverbanden.”
Andere mindset ambtenaren
“Dat vraagt iets van de mindset van ambtenaren. Er zijn drie zaken die van hem verwacht worden. Hij moet een goed contextueel gevoel hebben. Die context moet hij vanuit meerdere invalshoeken kunnen doorgronden. Dus niet alleen vanuit zijn eigen portefeuille. Zijn portefeuille voert hij immers uit voor een gemeente die deel uitmaakt van een groter verband als een regio, die weer deel uitmaakt van een samenleving. Ten tweede moet hij tegen ambiguïteit kunnen. Daar moet hij zelfs een beetje lol in hebben. Dat is ook leuk en spannend, maar lukt dat je niet, dan heb je het heel zwaar. En ten derde moet hij of zij het vermogen hebben tot autonome connectiviteit. Daarmee bedoel ik dat hij stevig en zelfstandig moet kunnen opereren in veel verschillende netwerken. Netwerken die wisselen. En daar moet je een beetje gemakkelijk en op een plezierige manier mee om kunnen gaan. Als partner van organisatieadviesbureau De Galan Groep werven en selecteren wij ook voor de overheid. Daarin gaan we dus vooral na hoe ambtenaren in dat profiel zitten.”
Maatschappelijk ondernemerschap
“Om die mindset goed neer te zetten, heeft het ambtelijk management een voortrekkersrol. Dat is noodzakelijk, maar niet voldoende. Binnen de overheid dringt het besef door dat er andere kwaliteiten nodig zijn. Maar hoe krijg je dat ambtenaren aangeleerd? Het is niet even een training en dan ben je er. Daarbij, niet iedereen kan het. Sommige ambtenaren zullen verkrampen. Wat er nodig is, is maatschappelijk ondernemerschap. Een van de manieren om mensen daar individueel in te begeleiden is ‘learning near the job’. Samen met een coach en je collega-ambtenaren ga je dan een traject in waarin er veel ruimte is voor analyse, maar ook voor persoonlijke reflectie, op jezelf. Vragen die aan de orde komen zijn: wat verandert er? Hoe moeten we daar op acteren? Hoe sta ik daar in? Er moet veel ruimte zijn voor praktijk en interactie, leren met én van elkaar. Zo wordt het naast een werkgroep, echt een leergroep.”