Tijdschrift voor Politie: functieruil tussen leidinggevenden creëert 'boundary spanners' in de keten.

Samenwerking
Maatschappelijke vraagstukken kenmerken zich nogal eens doordat meerdere organisaties - die gezamenlijk een keten vormen- erbij betrokken zijn, maar niet optimaal met elkaar samen werken. Maatschappelijke opgaven kan je in die zin ook als samenwerkingskwesties bezien. Hoe is hier in de praktijk verbetering in te realiseren en hoe kan de combinatie van actieleren en actieonderzoek helpend zijn om deze opgaves aan te pakken?

Voorbeeld Huiselijk Geweld
In 2021 begeleidde we een uniek programma gericht op de verbetering van de aanpak van huiselijk geweld en stalking (HGS) in de regio Rotterdam. In dit programma wisselden leidinggevenden van organisaties zoals Jeugdbescherming, Slachtofferhulp, jeugdzorgaanbieders, Reclassering en Politie een half jaar van functie. Ze wisselden dus letterlijk van perspectief. Tijdens de ruil werkten ze - bottom up door middel van actieonderzoek- aan verbeterexperimenten. In het nieuwe Tijdschrift voor Politie zoomen de trainers van het programma in op de lessons learned en hoe deze aanpak voor andere maatschappelijke opgaves ingezet kan worden.

Enkele highlights

Leidinggevenden met een meervoudig perspectief

Een van de belangrijkste opbrengsten van het actieonderzoek in combinatie met de functieruil is dat er bij alle leidinggevenden een veel breder en meervoudig perspectief is ontstaan. Bijvoorbeeld dat daders (zoals de cliënten van de Reclassering) ook vaak slachtoffers zijn, en vice versa. En ook dat veel meer partijen dan alleen professionals in het;domein zorg of veiligheid wat kunnen betekenen in het snel signaleren en adequaat handelen bij HGS. Bijvoorbeeld vanuit de gemeente bij het vorderen van gemeentebelasting. En dat het helpt en leerzaam is om al bij het begin van een HGS-casus samen te werken met meerdere partijen zoals politie, jeugdbescherming en Veilig Thuis. Aangezien van al deze organisaties leidinggevenden aan het traject deelnamen, konden in de experimenten direct al 'zaken met elkaar worden gedaan'.

Functieruil versterkt actieonderzoek

We dachten vooraf al dat het inzetten van leidinggevenden als onderzoekers niet gemakkelijk zou zijn; leidinggevenden zijn immers meestal meer gericht op handelen en besluiten nemen, dan op onderzoeken. Mede dankzij de functieruil lukte het deze leidinggevenden wel om zich onderzoekend en vragend op te stellen. We hebben ervaren dat het actieonderzoek echt aan kracht wint door het te combineren met de functieruil, omdat dit de deelnemers veel meer uitnodigde om zich buiten hun gebaande denk-en doepatronen te begeven, dan wanneer ze op hun vertrouwde plek waren gebleven. Zoals een leidinggevende het mooi verwoordde: "Als je 'out of the box' wilt denken, dan moet je 'out of your office' gaan!"

Sturen op realiseren van concrete opbrengsten.

Een andere les is dat de leidinggevenden in eerste instantie sceptisch waren (over het actieonderzoek, red.), omdat er rondom HGS al heel veel onderzoek is gedaan, bij voorbeeld door het Verwey-Jonker instituut. Het kostte ons aanvankelijk moeite om hen duidelijk te maken dat het ons met actieonderzoek ergens anders om te doen was, namelijk dat de kracht zit in het op kleine schaal in de dagelijkse praktijk beweging creëren. Dat leek sommige leidinggevenden in eerste instantie weinig betekenisvol. Aan het einde zijn ze allen echter zeer trots op wat ze hebben bereikt, doordat ze zelf hebben ervaren wat de concrete opbrengsten ervan zijn voor de dagelijkse praktijk.

Het volledige artikel kan je downloaden op de Website voor de Politie.